ชาวตาพระยา สระแก้ว “ได้เฮ” จะได้คืนทับหลังปราสาทเขาโล้น วัฒนธรรมสระแก้ว เตรียมรับ พร้อมบูรณะเป็นสถานที่ท่องเที่ยว

จังหวัดสระแก้ว เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีโบราณสถาน โบราณวัตถุจำนวนมาก โดยเฉพาะที่ อำเภอตาพระยา จ.สระแก้วจะพบโบราณสถานมากว่า 60 แห่ง ส่วนใหญ่ปรักหักพังหมด แต่ที่ยังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ มีเพียงที่ปราสาทเขาโล้น ตั้งอยู่บนเขาโล้น เป็นเนินเขาลูกเล็กๆ สร้างด้วยอิฐเผา ไม่ต่ำกว่า 1,000 ปีมาแล้ว คาดว่าสร้างรุ่นราวคราวเดียวกันกันปราสาทเขาน้อยสีชมพู อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว

ที่สำนักสงฆ์ปราสาทเขาโล้น ต.ทับราช อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว ท่านพระอาจารย์ สำเภา ปุ่นญธรรมโม หัวหน้าสำนักสงฆ์ฯ กล่าวว่า ปราสาทเขาโล้น ตั้งอยู่ที่บ้านเจริญสุข ตำบลทัพราช เป็นปราสาทที่ตั้งอยู่บนยอดเขาโล้น ในบริเวณวัดปราสาทเขาโล้น ซึ่งเป็นยอดเขาเตี้ย ๆ อยู่บนเชิงเขาสะแกกรอง มีปรางค์ 4 องค์ เหลืออยู่เฉพาะปรางค์องค์กลาง ส่วนปราสาทด้านหน้า 4 หลัง และด้านหลัง 1 หลัง ได้ปรักหักพังไปแล้ว ลักษณะปราสาทคล้ายกับปราสาทเขาน้อย ก่อด้วยอิฐเผามีหินทรายเป็นพื้นฐาน มีส่วนชำรุดที่ยอดของปราสาท ที่กรอบประตูหินทรายมีจารึกอักษรโบราณ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของตัวปราสาทมีสระน้ำขนาดใหญ่ 2 แห่ง และมีแนวถนนโบราณทอดยาวจากตัวปราสาทถึงสระน้ำ รอบภูเขาลูกนี้มีร่องรอยเป็นหมู่บ้าน หรือชุมชนโบราณในอดีต การเดินทาง ไปปราสาทเขาโล้นสามารถใช้ทางหลวงหมายเลข 3068 สายตาพระยา-บุรีรัมย์ แล้วเลี้ยวซ้ายทางไปบ้านเจริญสุขจนถึงเชิงเขาที่ตั้งปราสาท ระยะทางจากอำเภอตาพระยาถึงปราสาทเขาโล้นประมาณ 28 กิโลเมตร บนทางหลวงหมายเลข 3486 หลักกิโลเมตรที่ 15-16 โดยชาวบ้านในระแวกนี้ต่างดีใจมากและจะดูแล พร้อมที่จะได้นำมาพัฒนา เป็นแหล่งประวัติศาสตร์ต่อไป

นางศุภาวี บำรุงศักดิ์ วัฒนธรรมจังหวัดสระแก้ว กล่าวว่า ทับหลังที่ปราสาทเขาโล้น ต.ทัพราช อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว ได้ประสานเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร สำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี เพื่อศึกษาดูงานการอนุรักษ์และพัฒนาการขุดแต่งโบราณสถานปราสาทเขาโล้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้การต้อนรับ ซึ่งมีการหารือแผนการบูรณะปราสาทเขาโล้น และการทวงคืนทับหลัง ปราสาทเขาโล้น จ.สระแก้ว ซึ่งจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียชอง-มูน ลี ซานฟรานซิสโก ประเทศสหรัฐอเมริกา ด้วย ทั้งนี้กระบวนการในการทวงคืนทับหลัง ปราสาทเขาโล้น จากประเทศสหรัฐอเมริกา ขณะนี้ขั้นตอนกระบวนการอยู่ในขั้นของการพูดคุย ซึ่งได้ส่งสัญญาณมาค่อนข้างดี รับปากว่าคืนให้ไทย อยากแจ้งว่าพี่น้องประชาชนว่า เนื่องจากเรามีหลักฐานค่อนข้างชัดเจน เมื่อครั้งที่ทับหลังยังติดตั้งอยู่ที่เดิมที่ปราสาทเขาโล้น และภาพถ่ายที่ทับหลังตั้งอยู่นั้น เหนือทับหลังจะมีกรอบทับหลังเป็นรูปลายกลีบบัวนั้น ผลจากการดำเนินงานทางโบราณคดี เราก็ขุดค้นพบตรงกันในภาพถ่าย นี่ก็เป็นหลักฐานชัดว่า มีการเคลื่อนย้ายทับหลังออกไปจริงและทางวัฒนธรรมได้แกะสลักเป็นของที่ระลึก เราต้องประเมินในการดูแลเพื่อไม่ให้สูญหายอีกและประเมินว่าไม่มีความปลอดภัยก็ต้องทำทับหลังจำรองไว้ส่วนของจริงไปเก็บรักษาไว้ที่กรมศิลปะกรที่ 5 ปราจีนบุรี ต่อไป

นายอัมพร ขันทวีชัย กล่าวว่าในฐานะเป็นคนสระแก้ว วัตถุโบราณ หรือของเก่า ที่มีอายุนานนับร้อย นับพันปี อาจเป็นที่ชื่นชอบของคนหลายๆ คน ที่ชอบสะสมของเก่า ของโบราณ ซึ่งมีจำนวนไม่น้อย โดยเฉพาะวัตถุโบราณ ที่อยู่กับโบราณสถาน สิ่งเหล่านี้ เป็นทรัพย์สินของแผ่นดิน หากมีไว้ครอบครองถือว่าผิดกฎหมาย โบราณวัตถุ และโบราณสถาน ที่มีอายุมากกว่าพันปี ในจังหวัดสระแก้ว มีมากที่สุด ที่อำเภอตาพระยา มีมากกว่า 60 แห่ง ในจำนวนนี้ ถูกบุกรุกพื้นที่และถูกทำลายเกือบหมด คงเหลือเพียง ปราสาท เขาโล้น ส่วนปราสาทสด๊อกก๊อกธม อยู่ในเขตอำเภอโคกสูง ปราสาทเขาน้อย อยู่ในเขตอำเภออรัญประเทศ และปราสาทห้วยพะใย อยู่ในเขตอำเภอวัฒนานคร ปราสาทต่างๆ ที่พบในจังหวัดสระแก้ว ที่ถูกทำลาย ส่วนใหญ่มาจาก กลุ่มบุคคลที่พยายามขุดค้นหาวัตถุโบราณ ทั้งที่ตั้งอยู่บนปราสาท และที่ปรักหักพังอยู่โดยรอบปราสาท หรือส่วนหนึ่งที่ฝังอยู่ใต้ดิน เมื่อได้วัตถุโบราณ ตามที่ตั้งใจ หรือได้วัตถุที่หายาก สมบูรณ์ สวยงาม จะมีนักนิยมวัตถุโบราณ ให้ราคาที่สูงลิ่ว ขอฝากคนสระแก้วด้วยช่วยสอดส่องดูแลวัตถุโบราณ ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ถูกลักลอบออกไปจากประเทศไทย น่าจะเริ่มตั้งแต่ พ.ศ.2500เนื่องจากในช่วงนั้น จะมีฐานทัพอเมริกามาตั้งอยู่ในประเทศไทย และยกทัพกลับในราวปี พ.ศ.2519 ในช่วงนี้ ทับหลังที่อยู่ในปราสาทต่างๆ เริ่มหายไป ไม่ว่า ทับหลังปราสาทสด๊อกก๊อกธม ทับหลังปราสาทเขาโล้น ก็ตาม ได้หายไปจากแหล่งโบราณสถานแห่งนี้ และมักจะไปโผล่ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อมีการจัดแสดงศิลปะโบราณ ตามพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ครั้งล่าสุด พบทับหลังปราสาทหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ และปราสาทเขาโล้น จังหวัดสระแก้ว ที่ชิกาโก้ ประเทศสหรัฐอเมริกา ต่อมากรมศิลปากรได้ทวงถามและขอคืนทับหลังดังกล่าว เพื่อเก็บไว้ที่ปราสาททั้ง 2 แห่ง การทวงคืนจากประเทศอำนาจเหล่านี้ ไม่ใช่เรื่องง่าย ทั้งที่วัตถุโบราณเหล่านี้ ได้ลักลอบนำออกไปโดยมิชอบ ด้วยกฎหมาย

ชาวตาพระยา หลังจากได้ทราบเรื่อง การทวงคืนทับหลังปราสาทเขาโล้น ของคณะกรรมการ จากกรมศิลปากร ต่างดีอกดีใจ จะได้คืนทับหลัง มาไว้ที่เดิม หากได้มาก็จะเป็นสิริมงคลแก่บ้านเมือง และคนไทยทั้งประเทศ โดยเฉพาะคนในพื้นที่อำเภอตาพระยาจะดีใจที่สุด เพราะหากได้มา จะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว นำไปสู่การสร้างรายได้ ให้กับชุมชนอย่างยั่งยืนอีกด้วย แต่การทวงคืนทับหลัง เมื่อไรจะได้คืนมา ชาวตาพระยาต่างรอความหวัง ถึงแม้จะริบหรี่ ๆ ชาวตาพระยาก็ยังรอ คาดว่าสักวันหนึ่งคงจะสมหวังดังกล่าว

รายงานข่าวจากไตรรัตน์ มีวงษ์ จ สระแก้ว