ข่าวดีของประเทศท่ามกลาง COVID-19   นิสิตปริญญาเอก มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์   ค้นพบแมลงปอเสือปลายงอนทองผาภูมิ  ชนิดใหม่ของโลก

นายดำรง เชียรทอง นิสิตระดับปริญญาเอก  คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์    ศึกษาวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับตัวอ่อนแมลงปอเสือในภาคใต้และภาคตะวันตกของประเทศไทย ประสบผลสำเร็จในการเลี้ยงเชื่อมโยงตัวอ่อนและตัวเต็มวัย ซึ่งตัวเต็มวัยของแมลงปอเสือปลายงอนมักไม่ค่อยถูกพบในธรรมชาติ มีรายงานน้อย ผลการวิจัยจึงเป็นแมลงปอเสือปลายงอนชนิดใหม่ของโลก งานวิจัยชิ้นนี้ได้รับทุนสนับสนุนจากทุนคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ (BDC-PG4-160020)

คณะวิจัยที่ร่วมกันค้นพบ ประกอบด้วย   นายดำรง เชียรทอง นิสิตระดับปริญญาเอก และ รศ.ดร. บุญเสฐียร บุญสูง อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ จากภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ร่วมกับ
ผู้ร่วมวิจัย Dr. Michel Sartori สังกัด Museum of Zoology เมืองโลซาน สมาพันธรัฐสวิส

สำหรับสถานที่ค้นพบแมลงปอเสือปลายงอนทองผาภูมิ (Stylogomphus thongphaphumensis) ชนิดใหม่ของโลกนั้น ถูกพบครั้งแรกที่ลำธารห้วยเขย่ง อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี  แมลงปอเสือปลายงอน (สกุล Stylogomphus) จัดอยู่ในวงศ์ Gomphidae มีรายงานพบทั้งในทวีปเอเชีย และอเมริกาเหนือ ในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น เวียดนาม เมียนมาร์ ลาว และมาเลเซีย มีการพบชนิดใหม่เรื่อยมา  ในประเทศไทยนั้นรายงานแรกของแมลงปอเสือสกุลนี้มาจากตัวอ่อนที่ไม่สามารถระบุชนิดได้เมื่อปี ค.ศ. 1988 หลังจากนั้นมีภาพถ่าย และรายงานการพบตัวอ่อน (ไม่สามารถระบุชนิด) ออกมาพอสมควร   ตัวเต็มวัยของแมลงปอสกุลนี้มักไม่ค่อยถูกพบ ขณะที่พบตัวที่เพิ่งลอกคราบหรือตัวอ่อนมากกว่า ในที่สุดมีการตีพิมพ์ในวารสาร Zootaxa (9 เมษายน 2563) และนับเป็นการค้นพบที่น่าตื่นเต้นของวงการแมลงปอของไทย พบว่าประเทศไทยมีแมลงปอเสือปลายงอน 2 ชนิด คือ แมลงปอเสือปลายงอนทองผาภูมิซึ่งเป็นชนิดใหม่ และแมลงปอเสือปลายงอนถิ่นใต้ ซึ่งเป็นชนิดรายงานใหม่ของประเทศ (เดิมพบที่ประเทศมาเลเซียเท่านั้น) โดยตัวเต็มวัยเพศผู้มีรยางค์ส่วนปลายท้องแตกต่างกันอย่างชัดเจน

ชื่อสามัญแมลงปอ และชื่อทางวิทยาศาสตร์

ชนิดใหม่ของโลก : แมลงปอเสือปลายงอนทองผาภูมิ (Stylogomphus thongphaphumensis Chainthong, Sartori & Boonsoong, 2020)
ชนิดรายงานใหม่ของประเทศไทย : แมลงปอเสือปลายงอนถิ่นใต้ (Stylogomphus malayanus Sasamoto, 2001)

ความหลากหลาย และการอนุรักษ์   ส่วนใหญ่ตัวอ่อนแมลงปอเสือปลายงอนพบอาศัยอยู่ในลำธารต้นน้ำที่มีคุณภาพดีจนถึงดีมาก และตัวเต็มวัยพบในพื้นที่ป่า ประเทศไทยพบแมลงปอเสือปลายงอนเพียง 2 ชนิดและหาเจอได้ยาก ดังนั้นการอนุรักษ์แหล่งต้นน้ำและพื้นที่ป่าจะช่วยให้แมลงปอเสือปลายงอนยังคงอยู่ และคงความหลากหลายทางชีวภาพแหล่งต้นน้ำของไทยไว้อีกด้วย

ข้อมูลอ้างอิง
Chainthong, D., Sartori, M. & Boonsoong, B. 2020. Stylogomphus thongphaphumensis (Odonata: Anisoptera: Gomphidae), a new gomphid dragonfly and the first record of S. malayanus Sasamoto, 2001 from Thailand. Zootaxa 4763 (2): 231-245.
กลุ่ม Facebook แมลงปอของไทย (Dragonflies of Thailand)

ข่าวโดย : ผกามาศ ธนพัฒนพงศ์ /นักประชาสัมพันธ์ชำนาญการ มก.