มช.-กรมอุทยานฯ ค้นพบกระดังงา “ระฆังอัครา”
เทิดพระเกียรติสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
นักวิจัยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และกรมอุทยานแห่งชาติ ค้นพบ “ระฆังอัครา” กระดังงาดอกสวยชนิดใหม่ของโลกจากภาคใต้ตอนบน ตั้งคำระบุชนิด “majestatis” เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา
หลังสร้างความฮือฮาในการค้นพบบุหงาลลิษา ล่าสุด ผศ. ดร.ธนวัฒน์ เชาวสกู อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดเผยถึงการค้นพบพบพืชชนิดใหม่ของโลกในวงศ์กระดังงาจากจังหวัดกระบี่ พังงา และสุราษฎร์ธานี ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Miliusa majestatis Damth., Sinbumr. & Chaowasku โดยคำระบุชนิด “majestatis” เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง “พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ” ในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา และมีชื่อไทยว่า “ระฆังอัครา”
การค้นพบพืชชนิดใหม่ของโลกครั้งนี้อยู่ภายใต้โครงการวิจัย “อนุกรมวิธานและวิวัฒนาการชาติพันธุ์ของพรรณไม้วงศ์กระดังงา (Annocaceae) ในประเทศไทยที่หายากและยังไม่เป็นที่รู้จัก เพื่อการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน” ร่วมกับ น.ส.อานิสรา ดำทองดี นักศึกษาปริญญาเอก สาขาวิชาความหลากหลายทางชีวภาพและชีววิทยาชาติพันธุ์ นายอรุณ สินบำรุง นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการ สังกัดกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช และนักวิจัยอีกหลายท่าน ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และสำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดยตีพิมพ์ผลงานในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ Annales Botanici Fennici เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2566 ที่ผ่านมา
ผศ. ดร.ธนวัฒน์เผยว่า ระฆังอัครามีลักษณะเด่น คือ เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 5 เมตร ดอกมีรูปร่างคล้ายระฆัง กลีบดอกชั้นในคอดรัดและมีช่องเปิดขนาดเล็ก ซึ่งอยู่ระหว่างโคนกลีบดอกชั้นในที่ติดกัน กลีบดอกชั้นในที่อยู่ส่วนล่างของการคอดรัดมีสีเหลืองอมเขียว ส่วนกลีบดอกชั้นในที่อยู่ส่วนบนส่วนมากมีสีแดงม่วงเข้มอมน้ำตาล โคนกลีบมีเนื้อเยื่อโปร่งแสง ทำให้แสงส่องผ่านได้ เวลาออกดอกจะออกพร้อมกันทำให้ดูสวยงามเป็นอย่างมาก
ทั้งนี้ ระฆังอัคราขึ้นอยู่ริมสวนยางพาราและสวนปาล์มน้ำมันนอกเขตอนุรักษ์ ทำให้สุ่มเสี่ยงที่จะถูกแผ้วถางในอนาคต จึงจำเป็นที่ทุกภาคส่วนจะต้องช่วยกันวางแผนการอนุรักษ์พืชชนิดนี้มิให้สูญพันธุ์ไปจากประเทศไทยและจากโลก นอกจากนี้จะต้องศึกษาสารทุติยภูมิและฤทธิ์ทางชีวภาพจากต้นระฆังอัครา เพื่อการใช้ประโยชน์ทางเภสัชศาสตร์ โดยจากรายงานการศึกษาก่อนหน้าพบว่าพืชชนิดอื่น ๆ ในสกุลเดียวกันเป็นพืชสมุนไพรที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่น่าสนใจ โดยเฉพาะฤทธิ์ต้านมะเร็ง อีกทั้งยังสามารถพัฒนาเป็นไม้ดอกไม้ประดับได้เป็นอย่างดี เนื่องจากปลูกเลี้ยงค่อนข้างง่ายและมีดอกสวยงาม
