กรมชลประทานเดินหน้าสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยคุกหมีฯ จ.อุดรธานี

หลังผลศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมพบว่า มีความเหมาะสม คาดก่อสร้าง 3 ปีแล้วเสร็จ

ช่วยแก้ปัญหาแหล่งน้ำในพื้นที่กว่า 2,174 ไร่ ตั้งเป้ายกระดับชีวิตประชาชนในพื้นที่ให้ดีขึ้น

วันที่ 16 มีนาคม 2565  นายเฉลิมเกียรติ คงวิเชียรวัฒน์ รองอธิบดีกรมชลประทาน นำคณะสื่อมวลชน ลงพื้นที่ไปติดตามความคืบหน้าโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยคุกหมีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดอุดรธานี หวังบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนจากปัญหาการขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้ง

นายเฉลิมเกียรติ คงวิเชียรวัฒน์ รองอธิบดีกรมชลประทาน เปิดเผยว่า โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยคุกหมีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านผาสุก ต.ผาสุก อ.วังสามหมอ จ.อุดรธานี ทางตอนบนของลุ่มน้ำสาขาลำพันชาด พื้นที่บางส่วนอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าละยาว ป่าหัวนาคำ ป่านายูง ป่าหนองกุงทับม้า และป่าหนองหญ้าไชย ซึ่งเป็นป่าอนุรักษ์เพิ่มเติม(โซน C) จึงต้องจัดทำรายงานศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น(IEE) ตามมติ ครม. ลักษณะโครงการเป็นเขื่อนดินปิดกั้นห้วยคุกหมี กว้าง 6 เมตร ยาวประมาณ 585 เมตร มีอาคารระบายน้ำล้นเป็นฝายน้ำล้น ยาว 12 เมตร พร้อมก่อสร้างอาคารท่อส่งน้ำฝั่งซ้าย ฝั่งขวา สามารถ เก็บกักน้ำได้ 2.06 ล้าน ลบ.ม. มีพื้นที่ชลประทานประมาณ 2,174 ไร่ หากดำเนินการแล้วเสร็จ จะช่วยบรรเทาปัญหาขาดแคลนน้ำให้กับราษฎรที่อยู่อาศัยในเขตโครงการฯ ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง เป็นแหล่งน้ำต้นทุนเพื่อการเพาะปลูก อีกทั้งยังเป็นแหล่งน้ำใช้ในการอุปโภคบริโภคของประชาชน และปศุสัตว์ให้กับพื้นที่หมู่ 1 บ้านผาสุก และหมู่ 13 บ้านสุมณฑา จำนวน 831 ครัวเรือน เป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ของท้องถิ่น ซึ่งเชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวปัจจุบัน ที่จะช่วยยกฐานะความเป็นอยู่ของชาวบ้านให้ดียิ่งขึ้นในอนาคต ตามนโยบายของรัฐบาล

โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยคุณหมี เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ตั้งแต่ปี 2547 เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎร หมู่ 13 บ้านสุมณฑา ตำบลผาสุก อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี โดยผู้ช่วยเลขาธิการสำนักพระราชวังฝ่ายกิจกรรมพิเศษ ได้กราบบังคมทูลรายงานให้ทรงทราบถึงปัญหา การขาดแคลนน้ำของราษฎรในพื้นที่ ซึ่งเป็นปัญหาหลักที่สำคัญเพราะไม่มีแหล่งน้ำต้นทุนสำหรับการอุปโภค บริโภค การเพาะปลูก และการเลี้ยงสัตว์

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้พระราชทานพระราชดำริ ให้กรมชลประทานพิจารณาช่วยเหลือ โดยการก่อสร้างอ่างเก็บห้วยคุกหมีพร้อมระบบส่งน้ำ ซึ่งจะสามารถเก็บกักน้ำให้กับพื้นที่และแก้ปัญหาให้ราษฎรมีแหล่งน้ำไว้ใช้ ทั้งยังยกฐานะความเป็นอยู่ของราษฎรให้ดีขึ้น การเพาะปลูกก็จะได้ผลผลิตดี และราษฎรก็จะมีรายได้สูงขึ้นตามมา

โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยคุณหมี จัดอยู่ในประเภทโครงการขนาดกลาง สำนักบริหารโครงการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการสำรวจ ศึกษาข้อมูลเพื่อจัดทำรายงานการศึกษาวางโครงการ (Pre-Feasibility study) พบว่า มีความเหมาะสมในการพัฒนาเป็นโครงการประเภทอ่างเก็บน้ำ หัวงานตั้งอยู่หมู่ 1 บ้านผาสุก ตำบลผาสุก อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี
โดยขนาดอ่างเก็บน้ำที่เหมาะสมมีความจุ 2.06 ล้าน ลบ.ม. โดยก่อสร้างทำนบดินปิดกั้นห้วยคุกหมีบริเวณสำนักสงฆ์ถ้ำกระทุน และก่อสร้างอาคารท่อส่งน้ำลงลำน้ำเดิม พร้อมทั้งติดตั้งเครื่องมือวัดพฤติกรรมเขื่อน เมื่อดำเนินแล้วเสร็จคาดว่าจะมีน้ำไหลลงอ่างประมาณ 2.58 ล้าน ลบ.ม./ปี สามารถเก็บกักน้ำเพื่อการอุปโภคและบริโภค และช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในฤดูฝน รวมเวลาก่อสร้างประมาณ 3 ปี คาดว่าจะสร้างรายได้ให้กับประชาชนเพิ่มขึ้น

สำหรับการจัดทำรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมโครงการนั้น เริ่มตั้งแต่วันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2562 และครบกำหนดสัญญาในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2563 มีระยะเวลาปฏิบัติงาน 330 วัน สรุปลักษณะโครงการนั้นจะตั้งอยู่ที่ บ้านผาสุก หมู่ 1 ตำบลผาสุก อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี ใกล้กับสำนักงานโครงการพัฒนาพื้นที่ภูผาหัก ตามพระราชเสวนีย์ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 10 จังหวัดอุดรธานี สามารถส่งน้ำให้กับพื้นที่ชลประทาน 2,174 ไร่ มีปริมาณน้ำไหลตลอดปี สามารถทำการประมงท้องถิ่นได้

นอกจากนี้ การมีส่วนร่วมของประชาชนได้เริ่มต้นตั้งแต่วันอังคารที่ 29 ตุลาคม 2562 ที่ผู้รับผิดชอบได้เข้าพบนายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลผาสุก อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี รวมถึงผู้นำชุมชน และประชาชนที่ทำกินในอ่างเก็บน้ำ ก่อนเข้าพบผู้ว่าราชการจังหวัด และนายอำเภอ เพื่อแนะนำคณะทำงาน และภาพรวมการศึกษาโครงการ มีการดำเนินการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนไปแล้วครั้งที่ 1 เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 7 พฤศจิกายน 2562 ที่หอประชุมที่ว่าการอำเภอวังสามหมอ อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี มีผู้เข้าร่วมประชุมจำนวน 181 คน พร้อมทั้งจัดประชุมกลุ่มย่อยตามลำดับ และการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนครั้งที่ 2 (การปัจฉิมนิเทศโครงการ)

สำหรับโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยคุกหมี อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดอุดรธานี อยู่ระหว่างกระบวนการแก้ไขรายงานตามข้อคิดเห็นของคณะกรรมการผู้ชำนาญการด้านสิ่งแวดล้อมด้านพัฒนาแหล่งน้ำ (คชก.) และจะเสนอรายงานเข้ากระบวนการพิจารณารายงานต่อไป การเตรียมความพร้อมจะดำเนินการออกแบบรายละเอียดในปี 2566 คาดเริ่มดำเนินการก่อสร้างภายในปี 2567 ระยะเวลาก่อสร้างโครงการ 3 ปี การพิจารณาผลตอบแทนต่อเกษตรกรที่รับผลกระทบ รัฐบาลจะพิจารณาอย่างเป็นธรรม เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับชาวบ้านในพื้นที่